Datum: 14-11-2017
De veertiende editie van de Rietveldprijs 2017 werd uitgereikt aan MONK architecten voor het project Werkspoorkathedraal. Casper Schuuring nam de prijs in ontvangst van juryvoorzitter Jacq. de Brouwer.
Ook de RTV Utrecht Publieksprijs werd uitgereikt door de directeur van RTV Utrecht, Paul van der Lugt, aan MONK architecten voor de transformatie van de Werkspoorkathedraal. Dit project had een meerderheid van de publieksstemmen ontvangen en werd daardoor ook de publiekswinnaar van deze editie.
Juryvoorzitter Jacq. de Brouwer lichte het oordeel van de jury toe. De transformatie van de Werkspoorkathedraal viert de leegte, en biedt de broodnodige ademruimte in de steeds drukkere stad. De jury vindt het een groots gebaar om deze ruimte aan het publiek aan te bieden en prijst de vrijheid die de fabriekshal biedt en het lef van de architect om een stap terug te doen. Met de herbestemming van de Werkspoorkathedraal is een kiem gezaaid voor de verdere ontwikkeling van het gebied. De leegte van het gebouw is een belofte aan de stad, waar nog zoveel kan gebeuren. Het is die belofte die de doorslag geeft om de Rietveldprijs 2017 toe te kennen aan de Werkspoorkathedraal.
Het juryrapport winnaar
Herbestemming/renovatie Werkspoorkathedraal, MONK architecten
De Werkspoorkathedraal is een voormalige fabriekshal die getransformeerd is tot evenementenlocatie. Het is wat je noemt een kathedraal: een gigantische open ruimte, indrukwekkend door zijn hoogte en de lichtval, het patina op de metalen spanten, maar vooral door de weldadige leegte. Een plek voor bezinning, om de drukte van de stad te ontvluchten en op adem te komen. Tegelijk biedt de hal, herbestemd tot evenementenlocatie, ruimte aan allerhande activiteiten: concerten, beurzen, feesten.
In plaats van de hal vol te bouwen, is de leegte gekoesterd. De oorspronkelijke inrichting is intact gelaten en met respect voor de geschiedenis aangepast aan de eisen van deze tijd. Het oude glas is simpelweg in nieuwe profielen gezet, en er is een nieuwe betonvloer gemaakt. Details zoals de ‘rafelige’ dilatatievoeg in de betonvloer geven een hedendaagse draai aan het interieur. Door toevoeging van een doos van glas en staal, die half in de hal is geschoven, is extra gebruiksruimte gecreëerd; hierin zijn acht werkstudio’s gevestigd. De ingrepen zijn trefzeker gedaan, het geheel oogt rustig en vanzelfsprekend.
Nu de hal heropend is, ontstaan aansluitend op de activiteiten die er plaatse vinden allerlei nieuwe initiatieven in de buurt; in het Transformatorhuis komt een theater, in de Spuiterij een café, ondertussen wordt gewerkt aan plannen voor de rest van het gebied. De voormalige Apparatenhal is de motor geworden voor een nieuwe stedelijke ontwikkeling.
Inspiratieprijs voor Studio Rolf i.s.m. Niek Wagemans
Daarnaast was er vanuit de jury besloten om Verbouwing Koetshuis, House of Rolf van Studio Rolf i.s.m. Niek Wagemans in het zonnetje te zetten met de Inspiratie prijs. De jury is onder de indruk van de ruimtelijkheid van de woning en de manier waarop de ontwerpers de bandbreedte van het vak laten zien. Daar waar architectuuropdrachten tegenwoordig vaak gereduceerd worden tot het maken van een schetsontwerp, heeft Bruggink dit project als “totaaltransformatie’’ benaderd. Hij heeft eerst door een stedenbouwkundige bril gekeken, vervolgens geboetseerd aan de architectonische compositie en het interieur en was tegelijkertijd ontwikkelaar, en weet als een soort alchemist ogenschijnlijk waardeloze materialen te veranderen in ”goud’’. Op deze manier houdt hij architecten een spiegel voor: zoveel potentie heeft het beroep.
Verbouwing Koetshuis, House of Rolf van Studio Rolf i.s.m. Niek Wagemans. Fotograaf: Christel Derksen & Rolf Bruggink
Twee IJkprojecten
Tevens werden twee ijkprojecten eruit gelicht voor een eervolle vermelding:
Verbouwing Opzichterswoning Griftpark van Marcel Martensen Architect BNA BNI i.s.m. BB/Architects
De jury is onder de indruk van de analyse van de plek en het gebouw, en de rake ingreep die daaruit voortkomt. De dakopbouw is een passend stedenbouwkundig accent op de hoek van de straat, vormt samen met de uitbouw aan de achtergevel een fraaie architectonische compositie, en verrijkt de bestaande architectuur met een eigentijdse interpretatie van het oorspronkelijke siermetselwerk. Dit is een overtuigend en uitmuntend totaal plan.
Verbouwing Opzichterswoning Griftpark van Marcel Martensen Architect BNA BNI i.s.m. BB/Architects. Foto: Luuk Kramer
Transformatie kantoor Nijenoord 2-4 van diederendirrix architectuur & stedenbouw. Fotograaf: Bas Gijselhart | BASEPHOTOGRAPHY
Transformatie kantoor Nijenoord 2-4 van diederendirrix architectuur & stedenbouw
De transformatie van een kantoorpand uit de jaren zestig tot woongebouw door diederendirrix getuigt van vakmanschap en is voorbeeldstellend in de wereld van hergebruik. De ontwerpers zijn trouw gebleven aan de oorspronkelijke structuur van het gebouw, met grote ramen en hoge plafonds, terwijl er stedenbouwkundig er architectonisch een enorme sprong voorwaarts is gemaakt.
Publicatie Rietveldprijs 2017
Bij de prijsuitreiking werd ook de tweejaarlijkse Rietveldprijspublicatie gepresenteerd, met daarin het volledige juryrapport, essays van Tim de Boer en Lara Voerman en een foto-essay van de geselecteerde projecten door Stijn Poelstra.
Grote opkomst in Werkspoorkathedraal
Ruim 175 aanwezigen waren tijdens deze Rietveldprijsuitreiking aanwezig in de fabriekshal. Het is de traditie van de Rietveldprijs om, indien mogelijk, de prijs uit te reiken in het prijswinnende gebouw. Dit is nadrukkelijk geen criterium voor de jury bij het kiezen van een winnaar, maar het toeval wil dat de Werkspoorkathedraal zich hier natuurlijk bij uitstek voor leent. Ter afsluiting werd in het Werkspoor Café De Leckere een borrel op de winnaars gedronken.
Volgend jaar vindt een Rietveldprijslezing plaats. In 2019 is de volgende Rietveldprijsuitreiking.