De Ronde Tafel is een verkenning naar de potentie van een praktische Toolkit voor alle partijen betrokken bij het verduurzamen van de na oorlogse woningvoorraad.
Bouwsystemen in de na oorlogse stedenbouw
De architectuur en de stedenbouw van de na oorlogse voorraad komt steeds meer in de belangstelling. Grootscheepse renovatie programma’s worden uitgevoerd om de maar liefst 2,6 miljoen woningen toekomstbestendig te maken. De wens om de woningen en flats te verduurzamen gaat hand in hand met verschillende technologische mogelijkheden om energie te besparen, of zelfs op te wekken. Isolatie en omschakelen naar nieuwe energiebronnen vraagt veel kennis van de bouwtechnische mogelijkheden én van de lokale mogelijkheden voor energiebronnen. Ook andere wensen op het gebied van veiligheid en sociale differentiatie spelen een rol.
Van de 1,8 miljoen meergezinswoningen uit de naoorlogse periode is een kwart gebouwd in zogenaamde ‘bouwsystemen’. Die werden gebruikt om in korte tijd – tegen lage kosten – zoveel mogelijk woningen te bouwen. De grootschalige toepassing van deze systemen, met name in de (middel-)hoogbouw, maakt dat de renovatieopgave in grote delen van Nederland eenzelfde karakter heeft. Juist dat biedt kansen om kennis te delen, en met zorg naar het oorspronkelijke ontwerp te kijken. Hoe kun je dat benutten? Welke oplossingen doen recht aan het ontwerp, welke energie besparende maatregelen kun je toepassen, wat werkt goed in het meekrijgen van bewoners, en hoe zit het met de financiering? Helpt bij het versnellen van de opgave een landelijk toegankelijk informatie systeem, een digitaal platform, inspirerende bijeenkomsten en/of voorbeeldprojecten? (werktitel ‘toolkit bouwsystemen’). Op dit moment wordt door partijen vooral binnen het eigen project naar probleemoplossingen gezocht terwijl meerdere partijen landelijk tegen dezelfde problemen aanlopen.
‘Toolkit bouwsystemen’
De ontwikkeling van een ‘Toolkit Bouwsystemen’ kan bijdragen aan de (esthetische kwaliteit van de) verduurzaming en transformatie van de naoorlogse woningvoorraad. Geeft beschikbare kennis over de oorspronkelijke kwaliteit en de bouwsystemen sneller inzicht in de opgave, draagt het bij aan versnelde planvorming voor verduurzaming en transformatie en aan projectoplossingen en ideeën? Uitgangspunt van de toolkit is om de oorspronkelijke kwaliteit én de beschikbare kennis over de betreffende bouwsystemen vast te leggen en beschikbaar te maken voor iedereen die werkt aan deze opgave. En kan de toolkit ook voorzien in een ontwerpgrammatica voor renovatie en verduurzaming van dit type woning? We starten met een ronde tafel in Utrecht.
Ronde Tafel
Tijdens de Ronde Tafel wordt in samenspraak met betrokken partijen – corporaties, gemeenten, kennisinstellingen, ontwerpers, e.a. – de wenselijkheid en haalbaarheid van een Toolkit verkend.
Inleidend presentaties en interviews:
Dr Marinke Steenhuis – ‘De cultuurhistorische context’ [SteenhuisMeurs] Welke ontwerpthema’s zijn relevant bij (her)ontwikkeling? Cultuurhistorie biedt ruimte voor veranderingen die recht doen aan het bestaande karakter / Dr Leo Oorschot -onderzocht met een multidisciplinaire onderzoeksgroep van de TU Delft het ideale model om portiekwoongebouwen uit het interbellum en de wederopbouw te verduurzamen én rekening te houden met de wensen van bewoners. Hoe brengen we dit model verder onder de aandacht? [Onderzoek: Beyond the Current TU Delft] / Dr Haico van Nunen – is adviseur en partner bij [Bouwhulpgroep] over zijn onderzoek en ervaring met het verduurzamen van bouwsystemen. ‘ Wat levert opschaling van de renovatie op?'[Bouwhulpgroep] / Drs Bettina van Santen – ‘ als erfgoed adviseur bij de gemeente Utrecht betrokken bij de planvorming en renovatie van Kanaleneiland. Zuid. Welke lessen kunnen we leren als corporaties samen een plan van aanpak opstellen? Is een architectonisch kader een werkbaar instrument?
Dagvoorzitter van de middag is Ruben Maes [&MAES strategisch advies en dagvoorzitter].
Headerbeeld: Systeembouw Kanaleneiland 1961 / Bron: Het Utrechts Archief 125373 – Vervaardiger: Hofland, L.H